05.10.2023
Obserwatorium H.E.S.S. rejestruje fotony o energii 20 TeV z pulsara Vela
Naukowcy korzystający z obserwatorium H.E.S.S. w Namibii odkryli promieniowanie gamma o rekordowej energii pochodzące z martwej gwiazdy zwanej pulsarem. Energia fotonów tego promieniowania sięga 20 teraelektronowoltów, czyli mniej więcej dziesięć bilionów razy więcej niż energia fotonów światła widzialnego. Obserwacja ta jest trudna do pogodzenia z teorią powstawania promieniowania gamma wysokich energii w pulsarach, jak donosi międzynarodowy zespół w czasopiśmie Nature Astronomy. więcej ...

10.11.2021
ALMA ujawnia okoliczności słynnego zderzenia gwiazd w Jednorożcu
Krótko po tym, jak na początku roku 2002 zaobserwowano wybuch gwiazdy, znanej w katalogach gwiazd zmiennych pod nazwą V838 Monocerotis (w skrócie V838 Mon), obiekt stał się astronomiczną sensacją. Ponad 1000-krotny wzrost jasności V838 Mon, jaki nastąpił w kilka tygodni, wywołał efekt echa świetlnego. Obrazy tego zjawiska z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a stanowią ikonę współczesnej astrofotografii. Nadświetlne echo to wynik rozproszenia światła z rozbłysku na ziarnach pyłu międzygwiezdnego. Samo pochodzenie rozbłysku okazało się niezwykłe. Jego źródłem było zderzenie dwóch młodych gwiazd. Ostatnie obrazy z interferometru ALMA pokazują system V838 Mon około 17 lat po zderzeniu i częściowo wyjaśniają okoliczności kataklizmu z 2002 roku. więcej ...

30.07.2018
Nowa Heweliusza 1670 - kosmiczne źródło radioaktywności
Międzynarodowy zespół astrofizyków, w którym uczestniczyli Tomasz Kamiński (były doktorant CAMK, obecnie CfA USA) i Romuald Tylenda (CAMK Toruń) odkrył radioaktywny izotop glinu (²⁶Al – czas połowicznego rozpadu 700 000 lat) w CK Vulpeculae, czyli w pozostałości gwiezdnego wybuchu obserwowanego przez Jana Heweliusza w latach 1670-72. Odkrycia dokonano w oparciu o obserwacje w dalekiej podczerwieni wykonana teleskopami ALMA (chilijskie Andy) i NOEMA (francuskie Alpy). Masa obserwowanego ²⁶Al oceniana jest na jedną czwartą masy Plutona. Jest to pierwsza detekcja radioaktywnego izotopu w obiekcie gwiazdowym. więcej ...